به گزارش سرویس صنفی آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح روز چهارشنبه با صد ها نفر از نخبگان علمی دیدار کردند. این دیدار طبق روال هر ساله برگزار شد و رهبر انقلاب نیز سخنان و نکات قابل تاملی را در این دیدار گفتند.
در این گزارش قصد داریم مهمترین محورهای سخنان رهبر انقلاب در دیدار با نخبگان جوان را در سال های اخیر بررسی کنیم. در این دیدارها از سوی رهبر انقلاب نکاتی مطرح می شد تا افرادی که فرصت نکردند تمامی سخنان را مطالعه کنند این فرصت را داشته باشند تا از مهمترین گفته های رهبر انقلاب در این دیدار آگاه شوند.
به طور کلی میتوان محور های سخنان رهبر انقلاب در این دیدار را به دو دسته "انتظارات از نخبگان" و "انتظارات از دستگاه های اجرایی برای فراهم کردن شرایط مورد نیاز" تقسیم بندی کرد. در دسته اول رهبر انقلاب در سخنان خود از ارزش بالای نخبگان برای کشور گفتند و از آنها خواستند تا از این استعدادی که دارند در راه خدمت به کشور بهره ببرند.
تبدیل ظرفیت شخصی به ظرفیت ملی
ایشان در دیدار سال 1401 پس از اعلام موضوع «انتظار از نخبگان» گفتند: از فرد نخبه این انتظار وجود دارد که ظرفیت شخصی خود را تبدیل به ظرفیت ملی کند و توانایی‌های خود را در جهت حل مسائل کشور قرار دهد.
گلایه از نخبگان
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار سال 1401 همچنین با گلایه از برخی نخبگان که در ایران رشد میکنند اما ثمره این رشد را به خارج می‌برند و برخی اوقات نیز با تبدیل شدن به پیچ و مهره‌های دشمن ظرفیت خود را در اختیار آن قرار می‌دهند، افزودند: نخبه باید در کنار مردم خود بماند البته مهاجرت کردن و درس خواندن نخبه در دانشگاههای برتر اشکالی ندارد اما بعد از پایان تحصیلات به کشور برگردد و توانایی‌های خود را برای پیشرفت کشور به‌کارگیرد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند: نخبگان ما باید در محضر وجدان خود و در محضر خدا، این مسئله را حل کنند.
رهبر انقلاب در دیدار 1400 نیز به این موضوع خدمت به کشور بسیار پرداختند و بسیاری از نخبگان را به خدمت به کشور تشویق کردند به طور مثال ایشان در یکی از دیدار های خود با نخبگان گفتند: " امیدوارم انشاءالله خداوند به شماها توفیق بدهد. آینده مال شما است؛ این را بدانید. این کشور متعلّق به شماها است؛ شما هستید که فردای این کشور را میسازید، و مدیران فردای کشور هم شماها هستید. خودتان را آماده کنید و کشور را هم آماده کنید؛ میتوانید. "
غفلت نکردن نخبگان از توانایی های خود
ایشان توقع دیگر از نخبگان را در دیدار 1401 «دچار غفلت نشدن» دانستند و گفتند: نخبگان نباید از توانایی‌های خود غفلت نکنند تا تلاش و حرکت آنها متوقف نشود و اسیر سرگرمی‌های زیان‌بار نشوند.
به طور کلی میتوان گفت بخش عمده ای از سخنان رهبر انقلاب در باب انتظار از نخبگان در خصوص شناخت ارزش والای خود و استفاده از توانایی های خود در جهت حل مسائل کشور اشاره کرد.
همچنین رهبر معظم انقلاب در بخش دیگری از سخنان خود خطاب به مسئولین نکاتی را گفتند و از آنها خواستند تا هر چه سریع تر شرایط برای حضور و رشد نخبگان در کشور فراهم گردد.
رهبری همچنین در سال 1400 نیز در دیدار با نخبگان در خصوص اهمیت این موهیت الهی که به آنها عطا شده است نیز پرداختند و گفتند:
"نکته‌ی اوّل این است که عزیزان من! نخبگی یک نعمت الهی است، یک موهبت خدایی است و نعمت الهی را باید شکر کرد؛ اوّل‌چیزی که در ذهن شما قرار میگیرد این باشد که این نعمت را شکرگزاری کنید. «وَ اشکُروا نِعمَتَ اللهِ اِن کُنتُم اِیّاهُ تَعبُدون» در سوره‌ی نحل است؛ چند جای دیگر قرآن هم این «وَ اشکُروا نِعمَتَ الله» هست؛ این وظیفه‌ی همیشگی است. کیفیّت شکر را بعداً در یکی از شماره‌های بعدی که عرض میکنم، عرض خواهم کرد. این نکته‌ی اوّل که به فکر شکر نعمت نخبگی باشید و این موهبت الهی را شکرگزاری کنید. "
ایشان همچنین این توانایی را یک ارزش برای کشور میدانند و در دیدار خود در سال 1395 با نخبگان گفتند:" اوّلاً نخبگان -جوانها، بخصوص جوانان نخبه- هدایای نفیس الهی هستند به یک ملّت و یک کشور. همه‌ی کشورها از چنین هدایایی، با این حجم، با این گستردگی، با این عدد فراوان برخوردار نیستند. این یکی از خصوصیّات کشور ما است که در آن استعدادهای انسانی، با کیفیّت خوب و کمّیّت فراوان وجود دارد؛ این جزو خصوصیّات کم‌نظیر کشور ما است؛ این یک هدیه‌ی الهی است، هدیه‌ی بسیار نفیس و باارزشی است. "
در سال 1396 نیز ایشان در دیدار با نخبگان به ارزش و توانایی بالای جوانان نخبه ایرانی پرداختند و گفتند: " من همیشه وقتی در بین جوانها هستم -بخصوص جوانهای نخبه- در درجه‌ی اوّل، احساس شکر میکنم؛ شکر خدای متعال؛ ما بِکُم مِن نِعمَةٍ فَمِنَ الله؛(۲) شما نعمت خدا هستید برای ما؛ عطیّه‌ی الهی برای دلسوزان نظام محسوب میشوید. برای ما -کسانی که عمر طولانی گذرانده‌اند- شما جوانها حقیقتاً یک لطف الهی و نعمت الهی هستید؛ شکر. دوّم امید؛ به آینده‌ی کشور اهمّیّت میدهیم؛ به افقی که در مقابل چشممان هست اهمّیّت میدهیم؛ شما را که انسان میبیند، امیدوار میشود به اینکه این آینده، آن‌چنان که امید و آرزو داشتیم انشاءالله تحقّق پیدا خواهد کرد. "
در سال 1394 نیز ایشان در خصوص سرمایه اصلی یک کشور فرمودند:" ثروت واقعی یک کشور، نیروی انسانی آن کشور است؛ بخصوص اگر جوان و هوشمند باشد. بنده مکرّر در صحبتهای سالهای گذشته بر روی سطح بالای هوشیِ ایرانیان نسبت به متوسّط جهان صحبت میکردم؛ بعضی خیال میکردند این از روی احساس ناسیونالیستی و ملّت‌خواهی و مانند اینها است؛ درحالی‌که این‌جور نبود؛ بنده اطّلاعات آماری داشتم نسبت به این قضیّه و خوشبختانه در این دو سه سال اخیر، آدم می‌شنود از شخصیّت‌های معروف دنیا -حتّی سیاستمدارها و دشمنان ملّت ایران- که به مناسبت‌های مختلف، به ضریب هوشیِ بالای ملّت ایران اعتراف میکنند؛ اَلفَضلُ ما شَهِدَت بِهِ الاَعداء.(۲) سطح هوشیِ متوسّط کشور ما از متوسّط دنیا بالاتر است؛ خب جوان هم که خیلی داریم بحمدالله؛ این خیلی ثروت عظیمی است، این خیلی داراییِ ارزشمندی است و برای کشور فرصت است. "
حمایت از نخبگان به صورت عاقلانه
ایشان در خصوص انتظارات از دستگاه‌های مسئول در قبال نخبگان در دیدار 1401 خاطرنشان کردند: در یک کلمه انتظار اصلی از دستگاه‌ها، حمایت از نخبگان به صورت عاقلانه، خردمندانه و با توجه به جوانب گوناگون است.
یکی از مواردی که رهبری همواره تاکید فراوانی بر آن داشته است بحث ایجاد بستر های مناسب برای بازگشت و حضور نخبگان در کشور بوده است. به طور مثال ایشان در دیداری که در سال 1400 با نخبگان علمی کشور داشته اند فرمودند:" من البتّه برای استفاده‌ی از جوانهای نخبه به مسئولین، وزرا [سفارش میکنم]؛ من به دولت قبل هم خیلی سفارش میکردم -که در یک مواردی هم بی‌تأثیر نبود- به این دولت هم همین جور، که از جوانها در مدیریّتهای گوناگون -همان مدیریّتهای میانی و مدیریّتهای پایین که نقش مهمّی هم دارد و یکی از دوستان [هم] اینجا گفتند- استفاده بشود؛ حتّی در مدیریّتهای سطح بالا هم همین جور. من سفارش میکنم و انشاءالله این کار تحقّق پیدا کند، منتها شما هم خودتان را باید آماده کنید، جای خودتان را پیدا کنید؛ خودتان پیدا کنید که در پیشرفت کشور چه نقشی میتوانید ایفا کنید. نخبگی شما اینجا هم باید خودش را نشان بدهد که مشخّص کنید جایگاه شما کجا است؛ در آن جایگاه قرار بگیرید و تلاش کنید و کار کنید. "
همچنین ایشان در دیدار سال 95 نیز در دیدار با نخبگان فرمودند: " مسئولان کشور بایستی این امانتها را گرامی بدارند، حفظ کنند، چون این هدیه امانتی است در دست مسئولان؛ از بنیاد نخبگان و آقای دکتر ستّاری و شورای عالی انقلاب فرهنگی بگیرید، تا وزارت آموزش عالی و بهداشت‌ودرمان و آموزش‌وپرورش و بقیّه‌ی دستگاه‌های دولتی که ارتباطی با نیروی انسانی و با نیروی جوان میتوانند داشته باشند؛ اینها در دست آنها امانتند. امانت نفیس را باید خیلی مراقبت کرد؛ برای حفظ آن، و آن‌وقتی که این امانت قابل رویش و افزایش است، برای رویش و افزایش آن باید احساس مسئولیّت کنید. "
در دیدار سال 96 نیز ایشان در خصوص ارتباط بین صعت و دانشگاه فرمودند:" یک نکته‌ی دیگر این است که ما باید یک فکری برای صنعت کشور بکنیم که حالا من در این بحثهایی هم که دوستان کردند، دیدم بخش مهمّی با این مشکل ارتباط پیدا میکند. صنعت کشور دچار آفت مونتاژکاری است که یک آفت قدیمی است؛ وقتی‌که مسئله، مسئله‌ی مونتاژکاری است، نوآوری دیگر خیلی معنی ندارد؛ وقتی نوآوری وجود نداشت، پس تحرّک علمی و کار علمی دیگر وجود ندارد؛ وقتی کار علمی مطرح نبود، ارتباط صنعت و دانشگاه که ما این‌همه داریم داد میزنیم، تحقّق پیدا نمیکند. صنعت و دانشگاه اگر به هم ارتباط پیدا کردند، هم دانشگاه پیشرفت پیدا میکند، هم صنعت؛ این واضح است. بنده البتّه این مسئله‌ی ارتباط صنعت و دانشگاه را از خیلی وقت پیش با دولتها مطرح کردم که همین معاونت علمی بالاخره بر اثر فشارها و اصرارهای ما تشکیل شد، به‌خاطر همین که ارتباط صنعت و دانشگاه تحقّق پیدا کند. منتها ارتباط صنعت و دانشگاه وقتی به‌معنای واقعی کلمه تحقّق پیدا میکند که صنعت احساس نیاز کند به دانشگاه؛ در مونتاژکاری چنین احساسِ نیازی نیست. باید به صنعت سفارش کرد؛ همچنان‌که یکی از دوستان عزیز که صحبت کردند گفتند که از صنایع خواسته بشود؛ خب خواستن از صنایع یک مسئله است، احساسِ نیاز صنعت کشور یک مسئله‌ی دیگر است؛ این احساس نیاز باید به وجود بیاید. این هم وقتی خواهد شد که این مشکل قدیمی برطرف بشود. بایستی در یک مقطع زمانی مثلاً دهساله -خیلی هم ما عجله نمیخواهیم بکنیم- در یک بازه‌ی زمانی دهساله، این مسئله‌ی «تبدیل نگاه از مونتاژ کاری به نوآوری» در صنعت به وجود بیاید و این باید در کشور حاکم بشود. "
حمایت از نخبه برای اشتغال
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار از 1401 افزودند: یکی از موارد حمایت این است که نخبه‌ای که در داخل درس خوانده و یا از خارج آمده، در اینجا اشتغال متناسب با دانش خود و همچنین امکان تحقیقات و ارتباط با مراکز علمی دنیا را داشته باشد و این توقع زیادی نیست.
مایوس شدن نخبگان از بازگشت به کشور
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار 1401 با اشاره به مهاجرت مجدد برخی از نخبگانی که از خارج برگشته بودند، خطاب به مسئولان گفتند: نباید بگذاریم نخبگان به واسطه برخی سنگ‌اندازی‌ها یا برخوردهای نامناسب، از دانشگاه و ادامه فعالیت در کشور، مأیوس شوند و هرچه در این زمینه خرج کنیم، هزینه نیست بلکه سرمایه گذاری است.
یکی از نکاتی که رهبری اصولا در سخنان خود با نخبگان به آن اشاره دارد بحث نا امید نشدن است به طور مثال ایشان در دیدار سال 83 در دیدار با نخبگان گفتند: " مراقب باشید که فضا یأس‌آلود نشود. عزیزان من! همه چیز به امید متکی است؛ یعنی بایستی شما و مسؤولان دانشگاههای کشور - مسؤولان دولتی در رده‌های مختلف - که بناست در هر زمینه‌یی از جمله در این زمینه‌هایی که شما میگویید، فعالیت کنید، امیدوار باشند که میتوانند پیش بروند و میتوانند به نقطه‌ی مطلوب برسند. نوع بیان را نوعی نکنید که معنایش حاکمیت فضای یأس بر تحرک باشد؛ نه، هیچ جای یأس و نومیدی نیست و پیام یأس‌آلود هم به نظر من جایی ندارد. "
به طور مثال در دیدار سال 95 نیز ایشان در خصوص مایوس شدن نخبگان گفتند:" یک عدّه‌ای از اینجا که مأیوس شدند میروند سراغ دیگر جاها؛ دام هم پهن است. این را هم من همین‌جا به شما بگویم که ما جلسات و نمایشگاه‌هایی داریم برای نمایش پیشرفتهای علمی و مانند اینها؛ این خیلی چیز خوبی است منتها مراقب باشید که این کانونی برای معرّفی استعدادهای ما به آدمهای بیگانه نباشد؛ شما بچّه‌ها را اینجا معرّفی کنید، آنها شناسایی کنند و بیایند بردارند [ببرند]؛ نه، قبل از اینکه او شناسایی بکند، دستگاه‌های خودمان شناسایی‌شان کنند. نمیشود اینها را پشت پرده پنهانشان کرد، بالاخره آشکار میشوند، امّا دستگاه‌های داخلی خودمان قبل از دیگران اینها را شناسایی کنند، اینها را جذب کنند، به اینها کار بدهند. هیچ جوانی نیست که محیط زندگی خودش و خانواده‌ی خودش را ترجیح ندهد بر غربت؛ [آنها] در کنار غربت، برایش یک امتیازی میگذارند، شما میتوانید حتّی کمتر از آن امتیاز را به او بدهید و او را برای خودتان و برای کشورش مورد استفاده قرار بدهید. من به شما عرض بکنم که بنده در دفاع از جامعه‌ی نخبگان و از حرکت علمی کشور، تا نَفس دارم ذرّه‌ای کوتاه نخواهم آمد، و میدانم که این حرکت، حرکت بابرکتی است و انشاءالله عاقبت‌به‌خیر است؛ انشاءالله که پیش برویم. حالا چند نکته را من عرض بکنم. "
شاخص ارزیابی اساتید و نخبگان
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار 1401 با تأکید بر لزوم اصلاح شاخص ارزیابی اساتید و نخبگان، خاطرنشان کردند: اکنون شاخص ارزیابی اساتید و نخبگان، تعداد مقالات است در حالی‌که باید موضوع حل مسئله را شاخص ارتقا قرار داد.
در جدول زیر مهمترین جملات رهبر انقلاب در دیدار مذکور را میخوانید:
به وطور کلی میتوان گفت همانگونه که رهبر انقلاب در سالیان گذشته نیز بر حضور نخبگان در کشور همراهی برای حل مشکلات کشور تاکید داشتند امسال نیز شاهد تاکید رهبر انقلاب در ایجاد بستر های مورد نیاز برای حضور فعال نخبگان در کشور هستیم که امیدواریم مسئولین کشور با ایجاد چنین بستر هایی زمینه را برای بازگشت نخبگان به کشور فراهم کنند تا در آینده شاهد پیشرفت روزافزون کشور عزیزمان در زمینه های مختلف پژوهشی و علمی باشیم.
گزارش از محمد رمضانی
